ArcGIS Enterprise Mimarisine Genel Bakış: ArcGIS Enterprise Nedir?

03/04/2018
| Belkiya Ercan |
ArcGIS Enterprise Genel Teknik

Teknolojik gelişmelerin hızla ilerlediği günümüz dünyasında, modern teknolojiyle birlikte eşi benzeri görülmemiş bir veri hacmi dönemi başladı. Veri boyutlarındaki bu muazzam artışın yanısıra, teknolojik gelişmelere merak duyan kullanıcılar ise, bu devasa boyutlardaki bilgilere olabildiğince hızlı ve basit bir şekilde erişmeyi istemektedirler. ArcGIS Enterprise, bu türden yüksek hacimli verileri işlemek, analiz etmek ve nihai olarak bu verileri yayınlayarak diğer kişilerle paylaşmak için ihtiyacınız olan teknolojik ve analitik ihtiyaçları karşılamaya yönelik olarak tasarlanmıştır.

ArcGIS Enterprise; kuruluşunuz bünyesindeki CBS altyapınızın merkezinde bulunarak; çalışanlarınıza iş birliği yapma ve esnek çalışma imkanı sağlar. Kuruluşunuzun altyapısında konumlandıracağınız ArcGIS Enterprise; coğrafi verilerinizi yayınlamanıza, yönetmenize ve gelişmiş analiz yetenekleriyle kolay ve hızlı bir biçimde yorumlayabilmenize olanak tanıyan güçlü bir coğrafi sunucu teknolojisi sunar. CBS ile ilişkili çalışmalarınızı herhangi bir cihazda, herhangi bir yerde, herhangi bir zamanda düzenlemek ve paylaşmak için üstün özellikli haritalama ve analiz yeteneklerini, Web CBS altyapısı ile birleştirir.

ArcGIS Enterprise; ArcGIS Server teknolojisini genişleterek, kolay kullanılabilir bir Web CBS portalı ile birleştirir. Böylelikle; yönetimi ve bakımı tamamen size ait olan, kuruluşunuzun IT altyapısında hizmet veren Web CBS portalınıza her yerden ulaşabilir; birbirinden hoş ve farklı platformlarla uyumlu çalışacak şekilde çeşitli harita ve uygulamalar oluşturabilirsiniz.

Eğer daha önceden ArcGIS Server’i tek başına kullandıysanız, istemci ve sunucu tabanlı CBS mimarisine aşinasınız demektir. Web GIS; sadece bir harita servisi sunmaktan ziyade, istemci-sunucu tabanlı CBS mimarisinin gelişmiş halidir. Web GIS, geniş bir kullanıcı yelpazesi tarafından kullanılabilen baştan başa birbirine bağlı bir GIS deneyimi sunar.

ArcGIS Enterprise ile birlikte gelen Portal for ArcGIS, mekansal verileri analiz etmekten, işlevsel web ve mobil uygulamalar oluşturmaya kadar her şeyi gerçekleştirdiğiniz, kuruluşunuzun sahip olduğu CBS altyapısının, kullanıcıya dönük kısmına yönelik hizmet verecek şekilde, adeta bir komuta merkezi olarak görev yapar.

ArcGIS Enterprise Bileşenleri

ArcGIS Enterprise; tek bir yazılımdan ziyade, birden fazla sayıdaki çeşitli yazılımların tek bir bütün olarak çalışması esasına dayanmaktadır. Kuruluşların iş gereksinimleri doğrultusunda oluşturacakları bir ArcGIS Enterprise dağıtımı, ihtiyaç duydukları bileşenlere göre farklılık göstermektedir. Dolayısıyla, kuruluşların kendi bünyelerinde yapılandıracakları ArcGIS Enterprise dağıtımlarını oluşturan yazılım bileşenleri de birbirinden farklı şekillerde yapılandırılabilmektedir. Her ne kadar kurulum ve yapılandırma konusunda esnek ve çok çeşitli seçenekler bulunsa da, temel bir ArcGIS Enterprise dağıtımı (Base Deployment) içinde 4 ana bileşenin bulunması gerekmektedir.

ArcGIS Server:

Arcgis Server coğrafi içerikli verilerinizi sadece kuruluşunuzdaki kişilerle veya tüm kişilerle paylaşmanıza olanak sağlayan bir yazılımdır. Bunun için web hizmetleri (servisleri) kullanılır. ArcGIS Server size, coğrafi verilerinizi kullanarak servis yayımlama ve haritaları paylaşma imkanı sunar. Web haritalarınızın kaynağını oluşturan harita servislerinize güç katan ArcGIS Server’in gücü ve esnekliği, bünyesinde barındırdırdığı çeşitli lisans rollerinden gelmektedir.

  • ArcGIS GIS Server: ArcGIS Enterprise yapınız için haritalama, analiz, veri yönetimi gibi yetenekleri sağlar. Temel GIS yeteneklerinin yanı sıra, barındırma sunucusu (hosting server) olarak da görev yapar. ArcGIS Server; barındırma sunucusu özelliği sayesinde portalınızla federe çalışacak şekilde tasarlanarak, portalınızda yayınladığınız içeriğe ev sahipliği yapmaktadır. Temel bir ArcGIS Enterprise dağıtımı (Base Deployment) için bir adet barındırma sunucusu olarak yapılandırılmış ArcGIS GIS Server olması gerekmektedir.
  • ArcGIS Image Server: Raster formatlı görüntülerin, imajların ve uzaktan algılama verilerinizin barındırılması, analiz edilmesi, yayınlanması amacıyla tasarlanmıştır. ArcGIS Enterprise yapılandırmanız içerisinde, eğer görüntü servisleri yayınlamak ve analiz etmek gibi ihtiyaçlarınız var ise, ArcGIS Enterprise dağıtımınız içerisine en az bir adet ArcGIS Image Server rolü atanmış bir sunucu olmalıdır.
  • ArcGIS GeoEvent Server: Gerçek zamanlı veri akışlarını kullanarak, kurumunuzun CBS altyapısında veri kaynağı olarak kullanılmasını sağlar. ArcGIS GeoEvent Server ile gerçek zamanlı olaylara ait verileri filtreleyebilir, analiz edebilir, birden fazla hedefe gönderebilir ve belirlediğiniz kriterler doğrultusunda gerçekleşen olaylar esnasında anlık uyarılar gönderilmesini sağlayabilirsiniz. Böylelikle gündelik CBS uygulamalarınızı etkili karar verici uygulamalar haline getirebilir, ne zaman ve nerede olursa olsun meydana gelen bir değişimden anında haberdar olarak hızlı bir şekilde müdahale etmenize yardımcı olur.
  • ArcGIS GeoAnalytics Server: Büyük hacimli verilerinizi (Big Data) analiz etmek veya vektör tabanlı veriler üzerinden geleneksel yöntemlerle gerçekleştirilen ArcGIS Desktop analizlerini hızlandırmak için kullanılabilir. ArcGIS GeoAnalytics Server büyük hacimli veriler üzerinde gerçekleştirilecek olan analizleri, birden fazla sunucuya dağıtarak, birden fazla makinenin hesaplama gücünden yararlanarak sonucun hızlı bir şekilde görüntülenmesine olanak sağlamaktadır.
  • ArcGIS Business Analyst Server: Kuruluşların karar alma süreçlerinde etkin bir biçimde kullanabilecekleri bir kurumsal çözümün parçasıdır. Bu çözüm sayesinde kuruluşunuzdaki kullanıcılar, Esri’nin demografi, yaşam tarzı, harcama ve işletme verilerine desteklenen uygulamalar aracılığıyla erişebilir ve kendi verileri ile birlikte çalışabilir. ArcGIS Business Analyst Server; ArcGIS Enterprise ile birlikte desteklenen içerik ve hizmetleri kullanarak Business Analyst tabanlı yeteneklerin barındırılmasına ve ArcGIS platformu aracılığyla sunulmasına olanak sağlamaktadır.

Portal for ArcGIS:

Haritalarınızı, 3D sahnelerinizi, uygulamalarınızı ve diğer coğrafi bilgileri kuruluşunuzdaki insanlarla veya herkese açık bir şekilde paylaşmanıza imkan veren bir ArcGIS Enterprise bileşenidir. Kuruluşunuz arkaplanında hizmet veren ArcGIS Enterprise altyapınızın, kullanıcı tarafından görünen arayüzüdür. Portal for ArcGIS, kuruluşunuz bünyesindeki tüm coğrafi içeriği bir araya getirerek, tek bir noktadan yönetilebilmesine olanak sağlamaktadır.

  • Web haritaları ve 3D sahneler oluşturabilir ve paylaşabilirsiniz.
  • Web haritalama uygulamaları oluşturabilir ve barındırabilirsiniz.
  • Kuruluşunuzun CBS içeriğinde arama yapabilirsiniz.
  • GIS çalışmalarınızı ekip arkadaşlarınızla paylaşmak için gruplar oluşturabilirsiniz.
  • ArcGIS Desktop ile kullanılmak üzere harita veya katman paketleri oluşturabilirsiniz.

Portal for ArcGIS, her seviyeden kullanıcının CBS içeriğine erişebilmesi için tasarlanmıştır. İster giriş seviyesinde olsun ister ileri düzey CBS bilgisine sahip olsun kuruluşunuz bünyesindeki tüm kullanıcıların tek bir platformda ortaklaşa çalışabilmesini mümkün kılmaktadır. Portal for ArcGIS; bünyesinde çeşitli özellikler ve uygulamaları barındırmaktadır.

  • ArcGIS Enterprise portal web sitesi: Kullanıcılarınızın portalınıza giriş yapmasına, içerikleri aramasına, kullanmasına ve paylaşmasına olanak sağlar.
  • Harita Görüntüleyicisi: Portalınızdaki bu uygulama ile, başka herhangi bir yazılıma ihtiyaç duymadan tarayıcınız üzerinden web haritaları oluşturma, görüntüleme, düzenleme ve paylaşma işlemleri yapabilirsiniz.
  • Web AppBuilder for ArcGIS: Web haritalarınızı kullanarak interaktif web uygulamaları oluşturabilirsiniz. Web AppBuilder ile oluşturduğunuz uygulamalar programlama bilgisi gerektirmez ve HTML tabanlıdır. Herhangi bir eklentiye ihtiyaç duymadan internet tarayıcılarında, tabletlerde ve akıllı telefonlarda, işletim sistemi ve platform ayırt etmeksizin uyumlu bir şekilde çalışırlar.
  • Activity Dashboard for ArcGIS: Portalınıza gömülü olan bu uygulama vasıtasıyla CBS içeriğinizin, kullanıcılarınızın, gruplarınızın kullanım istatistiklerini görüntüleyebilirsiniz. Ayrıca, çeşitli filtreleme seçenekleri ile de raporlamalar yapabilirsiniz.
  • Sahne Görüntüleyici: Portalınızdaki 3D mekansal içerikleri görüntilemenize olanak sağlamaktadır. 3D grafiklerin görüntülenmesi için bir web standardı olan WebGL desteği olan tarayıcılarda çalışmaktadır.
  • ArcGIS apps: Kullanıcılarınızın ArcGIS Enterprise bünyesindeki web haritaları ve 3D sahne içerikleri ile etkileşimde bulunmasına olanak sağlayan kullanıcı dostu uygulamaları destekler. Detaylı bilgi için yardım dokümanını inceleyebilirsiniz.
  • Yönetici araçları: Portal for ArcGIS, kullanıcılarınızı, gruplarınızı veya CBS içeriğinizi yönetmenizi sağlayan araçlar içermektedir. Bu araçlar yönetici ayrıcalıklarına sahip kullanıcılar tarafından görüntülenebilmekte ve kullanılmaktadır.
  • ArcGIS Portal Dizini: Portalla birlikte çalışmak için ArcGIS REST API kaynaklarının interaktif bir görünümüdür. Bazı yönetimsel işlemler bu dizinde bulunur. Detaylı bilgi için ArcGIS Portal Dizini Hakkında sayfasına bakınız.

ArcGIS Web Adaptor:

Kuruluşunuzun mevcut web sitesine entegre bir şekilde çalışır ve gelen istekleri, ilgili ArcGIS Enterprise kaynağına uygun bir şekilde yönlendirir. ArcGIS Server ile birlikte çalışacak şekilde yapılandırıldığında, düzenli aralıklarla sitenizi kontrol eder ve siteye hangi sunucuların eklenip hangilerinin kaldırıldığını denetler. ArcGIS Server’a gelen isteği yalnızca o anda müsait durumdaki GIS sunucularına yönlendirir. Farklı kaynaklardan gelen isteklerin tek bir noktadan dağıtılmasını sağlar. Temel bir ArcGIS Enterprise dağıtımında (Base Deployment) mutlaka bulunması gereken bir bileşendir. Web Adaptor kullanmadan, Portal for ArcGIS’i kuruluşunuzun altyapısında yapılandıramazsınız. Detaylı bilgi için ArcGIS Web Adaptor Hakkında dokümanını inceleyebilirsiniz.

ArcGIS Data Store:

Portalınıza bağlı barındırma sunucunuzun (Hosting GIS Server), veri depolamak amacıyla kullanması için kolaylıkla yapılandırabileceğiniz bir uygulamadır. İleri seviye veritabanı uzmanı olmanıza gerek kalmadan çok basit bir şekilde kurulum ve yapılandırma işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz. ArcGIS Datastore’u üç farklı tipte yapılandırarak, GIS sunucunuza veri deposu olarak ekleyebilirsiniz.

  • Relational Data Store: Portalınızda barındırdığınız içerik katmanlarına ait verilerin depolanmasına olanak sağlar.
  • Tile Cache Data Store: Portal içeriğinizdeki 3D sahne katmanlarına ait verilerin depolanması amacıyla kullanılmaktadır.
  • Spatiotemporal Big Data Store: ArcGIS GeoEvent Server ile kullanabileceğiniz gerçek zamanlı gözlem verilerinin arşivlenmesi ve ayrıca ArcGIS GeoAnalytics Server araçlarını kullanarak oluşturulan sonuçların depolanmasını mümkün kılar.

ArcGIS Enterprise kullanmaya başlamak için bu dört ana bileşenin her birinin kurulumunu yaptıktan sonra, temel bir ArcGIS Enterprise dağıtımı (Base Deployment) için bu bileşenlerin birlikte çalışabilecekleri şekilde yapılandırılmaları gerekmektedir.

Temel bir ArcGIS Enterprise dağıtımını (Base Deployment) kurmaya başlamadan önce, kuruluş altyapınızda bir takım ön hazırlıklar yapmanız gerekmektedir. ArcGIS Enterprise bileşenlerinizin birbiri ile uyumlu bir şekilde sağlıklı çalışabilmesi için en kritik nokta, yazılımın yapılandırılmasıdır. Bunun için öncelikle ArcGIS Enterprise için sistem gereksinimlerinin her bileşen için tam olarak karşılanması gerekmektedir. Ayrıca, web sunucunuzun şifreli HTTPS iletişimini destekleyecek şekilde güvenli, sertifika tabanlı bir ortama sahip olması gerekmektedir. Buna ek olarak ArcGIS Enterprise dağıtımınızı oluşturan her bir bileşenin varsayılan portları üzerinden diğer bileşenlerle iletişim kurduğundan emin olunuz. Kuruluşunuz bünyesindeki güvenlik duvarı üzerinden bu portlara gerekli izinlerin verilmesi amacıyla IT yetkilinizden destek alabilirsiniz.

Yararlı Bağlantılar:

Önceki Yazı
Esri Story Map Nasıl Oluşturulur?
Yazıyı görüntüle
Sonraki Yazı
Spatial Join’in gizli özelliği: Birden fazla özniteliği tek bir sütunda nasıl gösterebilirsiniz?
Yazıyı görüntüle

En Çok Okunanlar