ArcGIS Enterprise 10.8 Yenilikleri
Bu blog yazımızda, ArcGIS Enterprise 10.8 ile gelen yenilikleri sizlere aktaracağız. ArcGIS Enterprise 10.8 sürümü, yönetimsel fonksiyonlardan uygulamalara kadar ürün genelindeki birçok güncelleme ve yenilikler ile kullanıcıların kullanımına sunulmuştur. Biz bu blog yazısında, ArcGIS Enterprise 10.8 yenilikleriyle ilgili öne çıkan konuları ele alacağız. Bu blogda yer alacak konular şunlardır:
- Harita ve Görselleştirme Yenilikleri
- Servis ve Veri Yönetimi Yenilikleri
- Enterprise Yönetim Yenilikleri
- Kullanıcı ve Grup Yönetimi Yenilikleri
Hadi hep beraber bu yeniliklere göz atalım!
Harita ve Görselleştirme Yenilikleri
Vektör Döşeme Katmanları için Still Düzenleyici
ArcGIS Enterprise 10.8 ile birlikte, ‘Stil Değiştir’ arayüzünü kullanarak Harita Görüntüleyicisi’nde vektör döşemesi katmanlarını özelleştirebilirsiniz. Vektör Döşeme Stili Düzenleyicisi, vektör döşeme katmanlarını ve altlık haritaları, gereksinimlerinize en uygun şekilde stilize etmenize olanak tanır. Renkleri, desenleri, simgeleri ve etiketleri istediğiniz gibi değiştirebilir, kurumsal kimliğinize uygun altlıklar üretebilirsiniz.
Still Değiştir arayüzü ile vektör döşeme katmanlarınızı ve altlık haritalarınızı istediğiniz gibi özelleştirebilirsiniz.
Katman Değiştirme Özelliği
ArcGIS Enteprise 10.8 sürümü ile birlikte, barındırılan vektör döşeme katmanının içeriğinin değiştirilmesine olanak sağlayan bir yenilik geldi. Katman Değiştir (Replace Layer) arayüzü, barındırılan vektör döşeme katmanın içeriğini, başka bir katmanla değiştirmenize olanak tanır. Ayrıca, geçerli içeriği nasıl arşivleyeceğinizi seçebilir ve katmana uygulanan stillere önizleme sağlayabilirsiniz. Mevcut ve yeni katman eşleşmediğinde ise sizi uyarır, böylece içeriği değiştirmeden önce sorunları düzeltebilirsiniz.
Genel Bakış sekmesinden Katman Değiştir özelliğine ulaşabilir ve vektör döşeme katmanlarını değiştirebilirsiniz.
Çevrim Dışı Haritalar ile İlgili Yenilikler
ArcGIS Enterprise 10.7 ile tanıtılan çevrim dışı harita özelliği, 10.8 ile birlikte kendinizin belirleyeceği çokgen ile daha esnek hale geldi. Böylece çalışma alanınızın dışında kalan alanları da indirmek zorunda kalmayacaksınız. Bu, sizin daha düşük boyutta dosyalar indirmenize ve daha yüksek performansta çalışmalar yapmanıza olanak sağlacaktır.
Çalışma alanınızı esnek bir şekilde belirleyerek, çevrim dışı ortamda çalışmalarınızı yürütebilirsiniz.
3B Geliştirmeleri
ArcGIS Enterprise 10.8 sürümü ile sahne katmanlarının performansı artmaya devam ediyor. Sahne Görüntüleyicisi, dört kat daha hızlı şekilde üç boyutlu nesneleri yüklüyor. ArcGIS Enterprise 10.8 sürümündeki Sahne Görüntüleyicisi, çizgilerinizi ve çokgenlerinizi biçimlendirebilmeniz için yeni akıllı haritalama stilleri sunuyor. Özniteliğe dayalı 3B yükseltmeler yapabilir ve oluşturduğunuz bu nesneleri yine arazi kullanımı gibi bir özniteliğe göre renklendirebilirsiniz. Bir başka önemli yenilik ise, nokta bulutları için geldi. 10.8 ile birlikte, nokta bulutu sahne katmanlarında açılır pencereler (pop-up) görüntüleyebilir ve hatta yükseklik gibi öznitelikleri görmek için ayrı ayrı noktalar seçebilirsiniz. Sahnelerinizde, su öğelerini canlandırabilir ve sahnelerinizi daha gerçekçi hale getirmek için bisiklet ve yangın hidrantları gibi yeni 3B modellerden yararlanabilirsiniz.
Su öğeleri ile daha gerçekçi animasyonlar yapabilirsiniz.
Servis ve Veri Yönetimi Yenilikleri
Servis Yönetim Yenilikleri
ArcGIS Enterprise 10.7 sürümü ile servislerin performansını artırmamıza ve daha verimli yönetmemize yarayan paylaşılan örnek havuz özelliği (shared instance pool) tanıtıldı. 10.8’de tüm yayınlanan servisler için varsayılan değer, paylaşılan örnek havuz olarak belirlenmiştir. Aynı zamanda, ArcGIS Pro üzerinden yayınlama yaparken ‘Paylaşılan Örnek Havuz’ ya da ‘Özel Örnek’ olarak seçim yaparak paylaşım yapılabilir.
ArcGIS Enterprise 10.8 ile birlikte, varsayılan örnek türü paylaşılan örnek havuzu olarak belirlenmiştir.
Not: Örnek (Instance), sunucu ve istemci arası istekleri yöneten bir araç olarak düşünülebilir. Özel Örnek özelliği ile belirlenen örnek, o servis için çalışır ve o servis kullanım dışındayken başka servisler için işlem yapmaz, sadece atandığı servis için çalışır. Paylaşılan örnek havuz ile beraber birden fazla servis için işlem yapan örnekler atanabilir. Yani, bir servis kullanılmadığında o havuz içindeki başka servis için işlem yapmaya devam edecek şekilde çalışır. Paylaşılan havuzu kullanan servisler, taleplerini yerine getirmek için havuzun kaynaklarını kullanır, boşta kaldıklarında ise ek bellek kullanmazlar. 10.7 ile tanıtılan bu özellik ile ayrıntılı bilgi almak için bu blog yazımızı okuyabilirsiniz.
ArcGIS Pro’dan yayın yaparken servisin kullanacağı örnek türünü belirleyebilirsiniz.
Katman Yenilikleri
ArcGIS Pro 2.5 ile ArcGIS Enterprise 10.8 ortamınıza, barındırılan detay katmanı (hosted feature layer) kullanarak, barındırılan harita görüntü katmanı (hosted map image layer) yayınlayabilirsiniz. Verileriniz, Relational Data Store ya da Spatiotemporal Data Store üzerinde kalmaya devam ederler. Detay katmanı verilerini salt okunur biçimde sunmak istiyorsanız, bu yöntemi kullanabilirsiniz. Böylece barındırılan detay katmanınızı düzenlenebilir halde tutabilir ve güncellemeler yapabilirsiniz. Barındırılan harita görüntüsü katmanı ise salt okunur bir şekilde istenilen kitle ya da kamu ile paylaşılmış olur. Barındırılan harita görüntüsü katmanları, büyük veri görüntülerken daha iyi performans gösterir ve barındırılan detay katmanlarından daha geniş bir semboloji aralığını destekler.
Veri Tabanı Bağlantısı Yenilikleri
ArcGIS Enterprise 10.8 ile birlikte, portal üzerine kayıtlı bir veri tabanından öğeler ekleyebilirsiniz.
Portal üzerine mevcut veri tabanı bağlantılarından öğeler ekleyebilirsiniz.
Not: Kayıtlı veri tabanlarından öğle oluşturmak için .sde dosyalarını kullanmalısınız, .odc dosyalarının desteklenmediğini unutmayınız. Daha ayrıntı bilgi almak ve nasıl yapıldığına dair adımlara ulaşmak için bu dokümanı okuyabilirsiniz.
Döşeme Önbellek Veri Deposu Yenilikleri
Kuruluşunuzda çok fazla disk alanı kaplayan sahne katmanları kullanıyor olabilirsiniz. Bazı durumlarda, çok sayıda barındırılan sahne katmanı da yayınlamanız gerekiyor olabilir. İki makine genellikle tüm bu sahne katmanı önbelleklerini saklamak için yeterli değildir. Sahne katmanlarının performansını artırmak ve ölçeklenebilirlik gereksinimlerini desteklemek için ArcGIS Data Store artık birden çok makine içeren döşeme önbelleği veri deposu oluşturmanıza izin veriyor. Makinelerinizin kapasitesinin yaklaştığını ve daha fazla sahne katmanı yayınlamanız gerektiğini fark ederseniz, döşeme önbellek veri deposuna daha fazla makine ekleyebilirsiniz. Yeni sahne katmanı önbellekleri yeni makinelerde saklanacaktır. Mevcut önbellekler mevcut makinelerde kalır.
Enterprise Yönetimi ile İlgili Yenilikler
Salt Okunur Mod
Yeni gelen salt okunur mod ile ArcGIS Enterpise platformunuzu belirli bir süre için dondurabilirsiniz, böylece yöneticiler kesinti ve veri kaybı yaşamadan sistem bakımı ve güncelleme gibi işleri gerçekleştirebilir. ArcGIS Enterprise bileşenlerinden ArcGIS Server ve ArcGIS Data Store için daha önce salt okunur mod mevcuttu (ve devam ediyor). Ancak, bu bileşenleri salt okunur moda getirmek, portal üzerinde veri düzenleme gibi bazı işlemleri engellemiyordu ve barındırılan sunucu (hosting server) için geçerli değildi. ArcGIS Enterprise 10.8 ile birlikte, tüm ArcGIS Enterprise ortamını salt okunur moda alabilirsiniz. Salt okunur modda kullanıcılar ArcGIS Enterprise’da oturum açabilir ve içerik görüntüleyebilir, ancak verilerde değişiklik yapamaz, web haritaları gibi öğeler oluşturamaz veya yönetim ayarlarını güncelleyemezler. Salt okunur modda izin verilen ve engellenen işlemlerin tam listesine bu linkten ulaşabilir ve ayrıntılı bilgi alabilirsiniz.
ArcGIS Enterprise, güncelleme ve bakım gibi zamanlarda salt okunur moda alınabilir.
ArcGIS Enterprise’da yönetici kullanıcı rolüne sahipseniz, Portal Administrator Directory olarak adlandırdığımız portal yönetici dizininden ArcGIS Enteprise’ı salt okunur olarak ayarlayabilirsiniz. Burada, salt okunur mod nedeniyle işlemi engellenen kullanıcılara verilen uyarı mesajını özelleştirebilirsiniz.
Salt okunur modda belirli erişim kısıtlamalarıyla karşılaşacak kullanıcılar için özel uyarı mesajları ayarlayabilirsiniz.
Not: Salt okunur mod 10.8 ile beraber geldiği için, bu yeniliğin güncelleme sırasında getirdiği avantajları 10.8 sürümünden daha yüksek sürüme yükseltme yaparken yararlanabileceğinizi unutmayınız.
Bilgi Afişi (Information Banner)
ArcGIS Enterprise 10.8 ile birlikte yeni gelen ‘Bilgi Afişi’ özelliğiyle tanışma zamanınız geldi. Bu yeni gelen özellik ile birlikte portal üzerindeki sayfaların üstünde ve altında yer alan mesajlar yapılandırabilirsiniz. Böylece kullanıcıları yaklaşan sistem bakımı ve güncelleme gibi konularda bilgilendirebilir, kullanıcıları yeni kaynak veya bilgilere yönlendirebilir, hatta ArcGIS Enterprise ve ArcGIS Online platformlarını birlikte kullanıyorsanız, bu iki ortamı birbirlerinden ayırt etmek için de kullanabilirsiniz.
Kullanıcıları bilgilendirmek için portal üzerinde görüntülenecek bilgi afişleri yapılandırabilirsiniz.
Erişim Bildirimi
ArcGIS Enterprise ve ArcGIS Online’a erişmeden önce kabul edilmesi gereken açılır bir bildirim ekranı konusundaki taleplerden yola çıkarak belirlenen ‘Erişim Bildirimi’ özelliği, 10.8 yenilikleri arasına eklendi. Yapılandırılan erişim bildirimi, bir kullanıcı ArcGIS Enterprise ya da bu ortama yönlendirilen URL ile ulaşmaya çalıştığında bir iletişim kutusu olarak görüntülenir. Erişim sağlayabilmesi için kullanıcının bildirimi kabul etmesi gerekir. Bildirim reddedilirse, kullanıcının ortama erişmesi reddedilir. Erişim bildirimini kuruluşunuza uygun şekilde yapılandırabilir ve kullanabilirsiniz. Erişim bildirimleri ‘Kabul Et’ ve ‘Geri Çevir’ olarak iki alternatifli oluşturulabileceği gibi, sadece bilgilendirme sağlanıp ‘Tamam’ şeklinde de ayarlanabilir.
Kullanıcıların, portal üzerine erişmeden önce belirli şartları kabul etmeleri gerektiği durumlarda, erişim bildirimi özelliğini kullanabilirsiniz.
Webhook Triggers ile İlgili Yenilikler
ArcGIS Enterprise 10.7 ile tanıtılan Webhooks özelliği, ArcGIS Enterprise portalında belirlenen etkinlikleri izler. Bu etkinlikler ile gruba yeni bir öğe eklendiğinde e-posta yolu ile grup yöneticisine bilgilendirme sağlanabilir. 10.8 sürümüyle birlikte kullanıcı rolleri oluşturmak, güncellemek ve silmek için bilgilendirme sağlayan yeni tetikleyiciler geldi. Bir başka gelişme ise, tüm öğeler, gruplar veya kullanıcılar arasında belirlenen etkinliklere abone olma yeteneğidir. 10.8’den önce, bir grup silindiğinde bilgi almak istediğinizde o grup için yapılan tüm güncellemeler hakkında bilgilendirme almanız gerekiyordu. 10.8 ile birlikte ‘/groups/delete’ şeklinde tetikleyiciler oluşturabilir ve böylece sadece grubun silinmesi ile ilgili bilgilendirme alabilirsiniz.
Server Manager Yenilikleri
ArcGIS Enterprise 10.8 sürümü ile birlikte Server Manager’da bazı küçük ama güçlü yenilikler yer alıyor. Servislerinizi, kullandığı örnek (instance) türüne ya da paylaşımın yapıldığı istemciye göre arayabileceksiniz. Artık kolayca ArcGIS Pro’dan ya da ArcMap’ten yayınlanan servisleri aratabilecek ve servis yönetim işlerinizi daha kolay bir şekilde gerçekleştirebileceksiniz.
10.8 ile birlikte, Server Manager üzerinden servisleri daha yönetmemizi sağlayacak arama ayarları geldi.
Servislerin paylaşıldığı istemciler, artık Server Manager üzerinden görüntülenip, arama işlemleri gerçekleştirilebilecek.
Kullanıcı ve Grup Yönetimi
Gruplar ile İlgilili Yenilikler
ArcGIS Enterprise 10.8 sürümünde kuruluşunuzdaki gruplar için yeni seçenekler mevcut. Grup sahibi veya yöneticisi olarak, yeni bir grup oluştururken grup üyelerinin listesini gizlemeyi seçebilirsiniz. Üyelerin hepsi grup içindeki aynı verilere erişebilir, ancak diğer kişileri göremezler.
ArcGIS Enterprise 10.8 ile birlikte, grup üyeleri gerektiğinde diğer grup üyerlerinden gizlenebilir.
Buna ek olarak, artık grup sahibi veya grup yöneticisi tarafından kaldırılmadığı sürece üyelerin grupta kalmasını sağlayan yönetimsel gruplar da 10.8 ile geldi. Yönetim grupları bize üyeleri, rolleri ve lisansları yönetirken yardımcı olur. Üyeleri filtrelemek için yönetim gruplarını kullanabilirsiniz (örnek: kuzeydoğu bölgesindeki tüm üyelere Navigator for ArcGIS lisansı atama).
ArcGIS Enterprise 10.8 sürümü ile yönetici grupları oluşturabilirsiniz ve böylece grup üyeleri siz istemediğiniz sürece gruptan ayrılamazlar.
Üyeleri grubunuza davet etmek için geliştirilmiş özellikler var. Artık üyeleri ad, kullanıcı türü, rol ve gruba göre arayabilirsiniz. Bu yeni deneyim, bir kerede gruba birçok üye eklerken yararlıdır.
Gruplar üzerine kullanıcı eklerken gelişmiş arama seçenekleri kullanabilirsiniz.
Önceden, grup sayfasındayken gruba bir öğe ekleyemezdiniz. Bu, gruptan çıkmanız ve içerik sayfasından veya başka bir yöntem ile öğeyi paylaşmanız gerektiği anlamına geliyordu. Artık doğrudan grupla paylaşabilirsiniz.
ArcGIS Enterprise 10.8 ile birlikte, gruplar üzerine doğrudan öğe ekleyebilirsiniz.
Kullanıcılar ile İlgili Yenilikler
ArcGIS Enterprise 10.8 sürümü ile yeni eklenecek üyeler için varsayılan kullanıcı türü ve rolü belirleyebilirsiniz.
Kuruluşunuzda sürekli kullanılan bir kullanıcı türü ve rolü var ise bunu portalınızda varsayılan olarak belirleyebilirsiniz ve böylece yeni eklenecek üyeler için kolaylık sağlayabilirsiniz.
ArcGIS Enterprise’da yerleşik yönetici kullanıcı rolü dışında özelleşmiş yönetici roller belirleyebilirsiniz. 10.8 ile birlikte, bu belirlenen yönetici rolü için Portal Admin Directory gibi yönetim faaliyetlerinin yürütüldüğü noktalara erişim kısıtları getirilebilir.
Yerleşik yönetici rolleri dışında özel yönetici roller belirleyebilir ve belirli yönetimsel kısıtlamalar getirebilirsiniz.
Erişim kısıtı getirilen özel yöneticiler, Portal Admin Directory gibi noktalara erişemezler.
Not: ArcGIS Enterprise 10.8 ile birlikte, Utility Network ve Parcel Fabric çözümleri için lisans modeli değişmiştir. Artık bu çözümler, kullanıcı türü bileşenleri olarak kişilere atanacaktır. Ayrıntılı bilgi için bu dokümanı okuyabilirsiniz.
ArcGIS Mission
Yukarıda anlatılan tüm bu yeniliklerin dışında ArcGIS Enterprise 10.8 ile birlikte, kendine ait yeni bir sunucu rolü olan ArcGIS Mission da sizlerin kullanımına sunuldu. ArcGIS Mission, kuruluşlara işletim ortamını ve operasyonları kapsamlı birşekilde anlama olanağı sağlayan durumsal farkındalık çözümüdür.
ArcGIS Mission, web arayüzü ve mobil uygulaması olan, görevleri yönetmemizi sağlayan, çalışanları, takımları yönlendirmemizi sağlayan yeni bir çözümdür. ArcGIS Mission ile daha ayrıntılı bilgi almak için blog sayfamızı takip etmeyi unutmayın!
ArcGIS Enterprise yenilikleri ile daha ayrıntılı bilgi almak için Esri Türkiye web sitesini ziyaret edebilir ve bu linkten ArcGIS Enterprise 10.8 yeniliklerine ulaşabilirsiniz.
Esri Türkiye 2020