İnşaat ve Mimarlık Projelerinde 3B Yapı Planlaması
Coğrafi Bilgi Sistemleri 2B yanında 3B’de de karmaşık mekansal bilgileri ilgi çekici şekilde göstermek için güçlü yeteneklere sahiptir. Örneğin, yeni bir inşaat projesinin paydaşları, proje tasarımını ve çevresindeki kentsel çevre üzerindeki etkisini değerlendirmelerini sağlayarak, onu gerçekçi bir 3B ortamda görselleştirebilir. Böylece projenin planlama ve tasarım aşamalarında daha hızlı kararlar alabilirler.
Bu blog yazısında 3B Building Layer (yapı katmanı) ve integrated mesh layer olarak geçen mesh dosyaları ile nasıl çalışmalar yapabileceğimizi inceleyeceğiz. 3 boyutta yapıları incelerken sadece o yapıyı incelemenin ötesinde; konumsal olarak da incelemek, yani yapının farklı görünümlerini, ışık durumunu ve gerçek dünyada diğer yapılı ve doğal çevre ile iletişimini anlamada CBS büyük kolaylık sağlayacaktır.
3B çeşitli sahne katmanları ile ilgili detaylı bilgi almak için 3D Sahne Katmanları blog yazımızı inceleyebilirsiniz.
Building Layer
Building layer (yapı katmanı), yapı bilgi modellemesi (BIM) verilerini ArcGIS Pro’da CBS veri katmanı olarak temsil etmenize olanak tanır. Esri-Autodesk iş birliği sayesinde Autodesk Revit dosyalarınızı ArcGIS Pro’da açabilir ve çeşitli araçları kullanarak bir web sayfası olarak portalda yayınlayabilirsiniz. Bu konuda detaylı bilgi için Yapı Katmanından (Building Layer) Yararlanarak BIM Verilerini Anlamlandırın blog yazımızı inceleyebilirsiniz. ArcGIS Pro’da bir BIM dosyası çalışma alanından (workspace) oluşturulan bir yapı katmanı, disiplinlere ve kategorilere göre düzenlenir. Kategori; aynı kullanımı ve tanımlayıcı nitelikler kümesini paylaşan ve doğrudan ArcGIS detay katmanıyla ilişkilendirilen tasarımı modellemek için kullanılan bir öge veya sistem koleksiyonudur. Örneğin, bir BIM dosyası, kapılar ve duvarlar gibi mimari unsurları içerebilir. Kapılar ve duvarlar, yapı katmanının Mimari disiplin katmanında düzenlenen detay katmanları olarak tasvir edilmiştir. Bu detay katmanları 3B geometriler içerir ve benzer nitelik kümelerine sahiptir. Aşağıdaki örnekten kategorileri ve katman içeriğini inceleyebilirsiniz.
Sahne katmanı seçili iken Appearance (görüntüleme) sekmesini seçtiğinizde, görüntülenmesini isteyeceğiniz ölçek aralığında, semboloji bilgisi, Faces ve Lighting and Shading (ışık ve gölgelendirme) seçenekleri ile çalışmalar yapabilirsiniz. Katmanda face culling özelliğini değiştirmek, görüntülediğiniz nesnelere bağlı olarak 3B nesnelerin ön, arka veya her iki yüzünü görmenizi sağlar. Komut, yükseltilmiş polygonlar, multipatch, TIN üçgenleri ve raster verileri dahil olmak üzere alan tabanlı verileri içeren katmanlar için etkinleştirilebilir.
Lighting (ışıklandırma) alt sekmesinde varsayılan olarak, bir 3B nesnenin yerleşik geometri özellikleri, sahnenin mevcut ışık konumunu gölgelemek için kullanılır. Aydınlatma için kullanılan özellikler, her yüzün ışığı yansıtacağı yönü tanımlayan 3B vektörler veya normallerdir. Normaller genellikle geometriye diktir, ancak özellikle geometrideki sert ek çizgilerini yumuşatmak için başka yönlerde de tanımlanabilir.
Integrated Mesh Layer
3B mesh verileri, üst üste binen büyük görüntü kümelerinden gerçek dünyanın 3B temsilini oluşturmayı amaçlayan otomatik bir süreç tarafından yakalanır. Sonuç, orijinal girdi görüntü bilgilerini, binalar ve ağaçlar gibi 3B nesneleri ve yükseklik bilgilerini içeren textured mesh (dokulu ağ) olarak bütünleştirir. Integrated mesh scene layer (sahne katmanları olarak bahsedilecektir) çoğunlukla şehir çapında 3B haritalama için oluşturulur; genellikle drone tarafından yakalanırlar ve yeniden şekillendirilemezler. Integrated mesh bir sahnenin 3B kategorisi altında 3B katman olarak görünür. Bir sahneye integrated mesh katmanı eklendiğinde, o sahnenin zemini ve altlık haritasının yerini alacaktır. Explore aracını kullanarak belirli bir özellikle ilgili öznitelik bilgilerini de görüntüleyebilirsiniz. Bu verileri performanslı bir şekilde görselleştirmek için, integrated mesh sahne katmanı farklı ayrıntı seviyelerine (LOD’ler) sahiptir. Uzaklaştırdığınızda ve sahnenize olan mesafeyi artırdığınızda, 3B verilerin karmaşıklığı da azalır.
Integrated mesh sahne katmanı, kullanım durumuna bağlı olarak farklı şekillerde değiştirilebilir. İlk olarak, mesh katmanını aşağıda olduğu gibi planlı inşaatla birleştirebilir, yenilerine yer açmak için mevcut binaları düzleştirebilirsiniz. Mesh’i yerin altındaki altyapı ögelerinizle birlikte gösterebilir, boruları veya diğer varlıkları görselleştirmek için ağda delikler açabilirsiniz. Bunların yanında, diğer tüm alanları maskeleyerek mesh katmanının sınırlı bir alanına odaklanmayı da tercih edebilirsiniz. Her durumda, sahneye özel olan ve orijinal verileri etkilemeyen integrated mesh değişikliği yapmış olursunuz. Değişikliğin parametreleri, projenin coğrafi veri tabanında saklanır. Bu durum, mesh verilerini çoğaltmak zorunda kalmadan birçok farklı sahne oluşturmayı mümkün kılar.
Integrated mesh katmanında kırpma, maskeleme ve değiştirme gibi işlemleri yapabilir ve bu değişiklikleri ArcGIS platformunda bir web scene (web sahnesi) olarak paylaşabilirsiniz. Contents bölmesindeki katman özelliklerinden veya Data sekmesinin Modification grubundaki Add düğmesini seçerek integrated mesh katmanına bir değişiklik ekleyebilirsiniz. Eklendiğinde, değişiklik, İçindekiler bölmesindeki integrated mesh katmanının altında bir alt öge olarak görüntülenir. Aşağıdaki videodan mesh verinin kesilmesine ait örneği inceleyebilirsiniz.
Buna ek olarak kestiğiniz mesh veri üzerinde düzenleme yapmak isterseniz bunu da Edit altında “Edit Vertices” seçeneğini seçerek kesilmesini istediğiniz alanın sınırını güncelleyebilirsiniz.
Bir inşaat planını görselleştirmek için mesh ve BIM modellerini kullanmayı deneyimlemek isterseniz yukarıdaki gösterilenler ve daha fazlası için Esri’nin Learn ArcGIS içeriklerinden faydalanabilirsiniz. Burada kullanılan görseller “Visualize construction planning in 3D” dersinden yararlanılarak oluşturulmuştur. Bu ders içeriğinde belli bir senaryo üzerinden giderek adım adım yönlendirmelerle ilerleyecek olursanız; ArcGIS Pro’da tüm şehri 3B olarak temsil eden entegre mesh kullanacak, değiştirecek ve ona planlanan binayı içeren bir sahne katmanı ekleyeceksiniz. Ardından sonucu ArcGIS Online’da bir web sahnesi olarak yayınlayacaksınız. Bir mimar olarak bina planlarınıza ait yeni versiyonlar üretirken, paydaşlarının projelerinizin nasıl ilerlediğini görebilmelerini sağlamak adına sahne katmanını güncelleyeceksiniz.
İlginizi çekebilecek kaynaklar:
- Integrated mesh scene layer: https://pro.arcgis.com/en/pro-app/latest/help/mapping/layer-properties/the-integrated-mesh-scene-layer-in-arcgis-pro.htm
- Modify an integrated mesh layer: https://pro.arcgis.com/en/pro-app/latest/help/mapping/layer-properties/modify-integrated-mesh-layer.htm
- Create Integrated Mesh Scene Layer Package (Data Management): https://pro.arcgis.com/en/pro-app/2.8/tool-reference/data-management/create-integrated-mesh-scene-layer-package.htm