ArcGIS Online mı yoksa ArcGIS Enterprise mı? Belki Her İkisi de! 

ArcGIS Online ve ArcGIS Enterprise, ArcGIS sisteminin temelini oluşturur ve web tabanlı CBS iş akışlarının omurgasıdır. Her iki ürün de kullanıcıların haritalar, uygulamalar, sahneler, katmanlar, analizler ve veriler oluşturmasına, paylaşmasına ve kullanmasına olanak tanır. Aynı zamanda saha verilerinin toplanması, CBS çalışmalarının paylaşılması ve çeşitli uygulamaların oluşturulması gibi işlevlere olanak sağlar. Bu uygulamalar, mobil çalışanlar için ArcGIS Field Maps, veri analistleri için ArcGIS Insights ve geliştiriciler için ArcGIS Maps SDK for JavaScript gibi farklı kullanıcıların çeşitli iş akışlarını destekler.

ArcGIS Online ve ArcGIS Enterprise arasındaki farkları görmek ve hangi durumlarda hangi ürünün kullanılması gerektiğini bilmek bazen zor olabilir. Bu blog yazısında ArcGIS Enterprise ile ArcGIS Online arasındaki benzerlikler ve farklılıklar, potansiyel kullanım modelleri ve ihtiyaçlarınızı en iyi şekilde karşılayacak ürünü seçmenize yardımcı olacak öneriler sunulacaktır. Ayrıca, ArcGIS Online ve ArcGIS Enterprise birlikte çalışabilen ürünler olduğu için ürünlerin birlikte nasıl kullanılabileceğinden de bahsedilecektir.

ArcGIS sistemi, masaüstü CBS’den web CBS’ye, web ve mobil uygulamalara ve ArcGIS geliştirici araçlarına kadar kapsamlı araçlar ve yetenekler sunar. ArcGIS, bir CBS analisti olarak veya kuruluşunuzun genelinde büyük bir departmanda kullanabileceğiniz modüler ve kapsamlı bir sistemdir. Birçok ArcGIS müşterisi, gereksinimlerini karşılamak için ArcGIS sistemindeki ürünlerin çeşitli kombinasyonlarını kullanır.

ArcGIS Kullanmaya Başlarken

ArcGIS Pro, masaüstünde kullanılan ve iş akışlarında yaygın olarak tercih edilen bir ArcGIS uygulamasıdır. ArcGIS Pro ile veri düzenleme, analiz, görselleştirme ve harita oluşturma gibi işlemleri gerçekleştirebilirsiniz. Ayrıca, verilerinizi ArcGIS Enterprise veya ArcGIS Online üzerinde web katmanları olarak paylaşabilirsiniz. Bu sayede, kuruluşunuzdaki diğer kullanıcılar da aynı veri setleri, analizler ve haritalarla çalışabilirler. ArcGIS Enterprise ve ArcGIS Online, verilerinizi, katmanlarınızı ve haritalarınızı özelleştirilebilir uygulamalar aracılığıyla hedef kitlenize ve projelerinize göre farklı şekillerde paylaşmanıza olanak tanır.

ArcGIS Enterprise ve ArcGIS Online, kullanıcı deneyimleri açısından oldukça benzerdir. Yeni veriler, web haritaları veya uygulamalar oluştururken, bireysel kullanıcılar ArcGIS Online veya ArcGIS Enterprise kullanıp kullanmadıklarını fark etmeyebilirler. Şu yöntemle hangi ürünü kullandığınızı anlayabilirsiniz: Tarayıcınızda görünen adres “arcgis.com” ifadesini içeriyorsa, bu ArcGIS Online ile çalışıldığını gösterir. Aksi takdirde, büyük olasılıkla ArcGIS Enterprise kullanıyorsunuzdur.

Kullanıcı arayüzlerinin ötesine geçip bu ürünlerin nasıl oluşturulduğuna baktığımızda iki ürün arasındaki farklar daha belirgin hale gelmektedir. ArcGIS Enterprise ve ArcGIS Online arasındaki temel fark, ArcGIS Enterprise’ın bir yazılım (software), ArcGIS Online’ın ise Software as a Service (SaaS) olmasıdır. Yazılım ve SaaS’in farklı avantajları vardır.

Yazılım Dağıtımı (ArcGIS Enterprise) ve SaaS (ArcGIS Online) Karşılaştırması

ArcGIS Enterprise, kuruluşunuzun kontrol ettiği bir altyapıya kurulan bir yazılımdır. Çeşitli ortamlarda dağıtılabilir (genel bulut, özel bulut, şirket içi, sanal makineler) ve temel sistem gereksinimlerine uyum sağlar. Tercihe göre Windows, Linux veya Kubernetes üzerinde dağıtılabilir. Ayrıca, ArcGIS Enterprise kuruluşunuzun ihtiyaçlarına göre ölçeklendirilebilir. Küçük bir CBS organizasyonu için tek bir makine yeterli olabileceği gibi, büyük bir CBS organizasyonu için çok sayıda makine gerekebilir. Yüksek erişilebilirlik (high availability) gereksinimleri olan durumlar için ArcGIS Enterprise dağıtımı, çalışma sürecinin gereksinimlerini destekleyecek şekilde tasarlanabilir. Bazı durumlarda, güvenlik duvarı arkasında veya internet bağlantısı olmayan ortamlarda çalışma ihtiyacı olabilir. ArcGIS Enterprise dağıtımı, tamamen internet bağlantısına bağlı, kısmi bağlantılı veya bağlantısız bir ortamda yapılandırılabilir. Sistem yönetimi, güvenlik, özelleştirme ve entegrasyon konularında tam kontrol sağlar.

ArcGIS Online, bir SaaS (Software as a Service) hizmetidir.  Bu, ArcGIS Online sistem altyapınızın barındırılması ve yönetilmesi gibi iş yüklerinin Esri tarafından sağlandığı anlamına gelir. ArcGIS Online’ı satın aldığınızda, sistemi tasarlama veya kurma gibi bir gereksinim yoktur. Sadece standart veri deposu veya premium veri deposu (yükseltilmiş depolama ve işlem gücü) seçeneğini ve kullanıcı sayısını belirlemeniz yeterlidir. ArcGIS Online’a web tarayıcısı üzerinden erişebilir ve hemen kullanmaya başlayabilirsiniz. ArcGIS Online, yıl boyunca otomatik olarak güncellenir ve bakım gerektirmediği için kullanıcıların güncellemeler için kesinti planlamasına ihtiyacı olmaz. İnternet bağlantısı olan her yerden erişilebilir. ArcGIS Online’ın kullanımı ve kurulumu genellikle daha kolaydır, ancak ArcGIS Enterprise’da bulunan özelleştirme ve kontrol yeteneği ArcGIS Online’da mevcut değildir.

Lisans Bakımları ve Güncellemeler

ArcGIS Enterprise’ı yeni versiyona güncellemek istediğinizde, kuruluşunuz için en uygun zamanı seçebilirsiniz. Bu, belirli bir kesinti süresi planlama, yeni yeteneklere uyum sağlama veya personel eğitimi gibi faktörlere dayanabilir. ArcGIS Enterprise mimarisi, dağıtımı, yönetimi ve bakımı tamamen sizin kontrolünüzde olduğundan, bu süreç dikkatli planlama ve zamanlama gerektirir. BT yöneticilerinizin sistem mimarisi, dağıtımı ve bakımı konusunda size yardımcı olması gerekecektir. Ayrıca ArcGIS Enterprise’ı barındırmak için fiziksel veya sanal bir altyapıya da ihtiyacınız olacaktır. Dağıtımı yapılandırmak ve ölçeklendirmek için zaman ve uzmanlık gerekecektir.

Öte yandan, ArcGIS Online Esri tarafından yılda birkaç kez güncellenir ve güncellemeleri almak için herhangi bir müdahale veya planlama yapmanız gerekmez. Ayrıca, ArcGIS Online Early Adopter Community programı sayesinde kullanıcılar, güncellemeler yayınlanmadan önce arayüz güncellemelerini ve yeni yetenekleri önceden görebilir ve test edebilirler. Güncellemeler ve değişiklikler tamamlandıktan sonra tüm ArcGIS Online kullanıcılarına aynı anda sunulur.

Veri Depolama

ArcGIS Enterprise’da kullanılan verilerin depolanma yöntemini seçebilirsiniz. ArcGIS Enterprise ile, hem ArcGIS tarafından yönetilen veri depolarındaki hem de kendi sistemi içerisinde yayınlanan (hosted) veriler kullanabilir veya dosya dizini, kurumsal coğrafi veri tabanı veya bulut veri ambar gibi kendi veri kaynaklarınızda bulunan veriler referans verilerek kullanılabilir. Veri tabanında yer alan verilere referans verme özelliği, yayınlanan verilerin sizin ve kuruluşunuzdaki herkes tarafından düzenlenmesine olanak tanıdığı için oldukça güçlüdür. Bu yetenek, verilerin senkronizasyonu için zaman harcamanıza gerek olmadığı anlamına gelir.

ArcGIS Online kullanırken, verileri doğrudan ArcGIS Online’da depolayabilir ve kullanabilirsiniz. Ayrıca, ArcGIS Enterprise ile uyumlu olan KML katmanları, OGC web servisleri ve diğer harici servisleri ve katmanları da kullanabilirsiniz.

Güvenlik ve FedRAMP

ArcGIS Online, ABD federal hükümeti tarafından “FedRAMP Moderate Cloud Service Provider” olarak yetkilendirilme sürecindedir. Bu, ArcGIS Online’ın ABD Federal Hükümeti kurumları için güvenlik standartlarını karşıladığını ve bulut hizmet sağlayıcısı olarak güvenli bir çözüm olduğunu gösterir. Ancak, ArcGIS Enterprise bir yazılım olduğu için doğası gereği herhangi bir FedRAMP yetkilendirmesine tabi değildir. ArcGIS Enterprise’ın güvenlik düzeyi, kurulu olduğu dağıtım ve altyapının güvenlik seviyesine bağlıdır.

Eğer FedRAMP Moderate düzeyinde bir gereksiniminiz varsa veya benzer güvenlik gereksinimlerini karşılamak istiyorsanız, ArcGIS Enterprise’ı bu standartları sağlayacak şekilde tasarlayabilirsiniz. Dağıtımınızı bu kriterlere göre yapılandırma ve güvenlik önlemlerini uygulama konusunda tam kontrol sahibi olursunuz. Ancak, her iki ürünün de temel değerleri aynıdır: ArcGIS Enterprise, kendi altyapınızda kurup yönettiğiniz bir yazılımdır, ArcGIS Online ise Esri tarafından yönetilen bir SaaS (Software as a Service) çözümüdür.

Lisanslama

ArcGIS Enterprise, Windows veya Linux üzerinde kurulduğunda, sunuculardaki işlemci çekirdek sayısına göre lisanslanır. Kubernetes platformunda da ArcGIS Enterprise kullanılabilir, ancak lisanslama süreci abonelik modeli üzerinden gerçekleştirilir (Bulut tabanlı olduğundan, sunucu tabanlı olmadığından dolayı işlemci çekirdek -core- lisanslama burada uygulanmaz). İçerik oluşturmak, düzenlemek veya paylaşmak isteyen kullanıcılar için ayrı lisans satın almanız gerekmektedir. Kendi sistem ve donanımınızı kullandığınız için ArcGIS Enterprise’da kullanım temelli depolama veya işlem maliyeti bulunmaz.

ArcGIS Online’da ise ihtiyaç duyduğunuz sayıda ve türde kullanıcıya lisans verilmesi gerekmektedir. ArcGIS Online’nın kurulum maliyeti yoktur. Verileriniz ve kullanılan analiz servisleri Esri tarafından barındırıldığı için, depoladığınız veri miktarı ve gerçekleştirdiğiniz analizlere göre sürekli olarak kullanıma dayalı olarak ücretlendirilen kredi tabanlı maliyetler bulunmaktadır.

Her kullanıcı, kendi lisansına sahip olması gerekmektedir; ArcGIS Online ve ArcGIS Enterprise’da aynı üye girişini kullanarak aynı içeriğin görülmesi beklenemez. Bununla birlikte, her iki ürün de SAML ve OpenID Connect gibi protokoller aracılığıyla oturum açmayı destekler, böylece kimlik doğrulama sürecini kolaylaştırır. Bu yetenek, aynı kullanıcı adı ve şifreyi her iki sistem için kullanabileceğiniz anlamına gelir ve kullanıcı girişini kolaylaştırır. Ancak, her kuruluşun kendi kimlik depoları ve içerikleri olduğunu unutmamalısınız.

Kullanım Şekilleri

Yukarıdaki şema, ArcGIS Enterprise ve ArcGIS Online’ın kullanım modellerini göstermektedir. Şemanın en solunda, kullanıcıların sadece ArcGIS Online kullanarak ihtiyaçlarını karşılayabileceği bir alan bulunmaktadır. En sağda ise ArcGIS Enterprise ile ilgili tüm ek bileşenleri ve yapılandırma seçeneklerini görebilirsiniz.

Eğer yazılımı güvenlik duvarınızın arkasında veya internete bağlı olmayan ortamlarda çalıştırmanız gerekiyorsa, verilerinizi kurumsal coğrafi veri tabanlarında veya diğer veri depolarında saklamanız gerekiyorsa ve ayrıca kuruluşunuzu kurma, yükseltme, ölçeklendirme ve yönetme konularında endişelenmek istemiyorsanız Esri tarafından barındırılan ve bakımı yapılan ArcGIS Online’ı kullanmak kolay ve anlaşılır bir çözüm olacaktır.

Dahili olarak yönetilen verileri, ArcGIS Online üzerinden kuruluşunuzun dışında bulunan kişilerle paylaşmak isteyebilirsiniz. Bu durumda, seçeneklerden biri, ArcGIS Server web servislerini ArcGIS Online kuruluşunuza eklemektir. ArcGIS Server, ArcGIS Enterprise’da kullanılan web servislerini destekleyen bir bileşendir. Ancak ArcGIS Server, performans sağlamak amacıyla bağımsız bir bileşen olarak da kullanılabilir, kendi uygulamalarınızda veya ArcGIS Online’da olduğu gibi web servislerine erişilebilir. Bunun için, verilerinize referans veren web servislerini ArcGIS Server’da yayınlayabilir ve sonra bu servisleri ArcGIS Online’da öge olarak ekleyebilirsiniz. Bu senaryoda, dahili olarak yönetilen verilere referans veren kişiler, kuruluşunuzun dışından web servisine erişerek kaynak verilerin güncel görünümünü görebilirler. Bu şekilde, verilerin kopyasını değil, canlı verileri görüntüleyebilirler.

Eğer güvenlik duvarı arkasında dahili bir sistem oluşturmak ve verileri herkese açık bir şekilde paylaşmak istiyorsanız, ArcGIS Online ve ArcGIS Enterprise’ı dağıtılmış iş birliğiyle (Distributed collaboration) birlikte kullanmak iyi bir çözüm olabilir. Örneğin, ArcGIS Enterprise içeriğini ArcGIS Online üzerinden herkese açık bir şekilde paylaşmanız, verileri farklı departmanlar arasında görünür kılmanız veya sahadan gelen verileri yönetmeniz gerekebilir. Dağıtılmış iş birliği, bu iki ürünü birlikte kullanmanıza ve haritaları, uygulamaları, katmanları ve daha fazlasını gruplar aracılığıyla diğer kuruluşlarla sorunsuz bir şekilde paylaşmanıza olanak tanır. Bu hibrit kurulum sayesinde ArcGIS Online kuruluşunuza ek olarak ArcGIS Enterprise’ın bazı yeteneklerinden de faydalanabilirsiniz. Eğer organizasyonunuzun tek katılım sistemi ArcGIS Enterprise ise, yine de içerideki kullanıcılarınızın ArcGIS Online’a erişerek altlık haritalardan, Living Atlas’tan ve diğer hizmetlerden faydalanmasına izin verebilirsiniz.

Son olarak, organizasyonunuzun ağ erişimi ve işletme gereksinimleri tarafından kısıtlandığınız durumlar olabilir. Örneğin, tamamen güvenlik duvarınızın arkasında veya internete erişimi olmayan bağlantısız bir ortamda çalışmanız gerekebilir. Bu durumda, ArcGIS Enterprise’ı çevrimdışı olarak kullanmayı tercih edebilirsiniz. Bu seçenekle, kendi altlık haritalarınızı ve hizmetlerinizi kullanabilirsiniz. Belirtilen iş birliği seçeneklerine karar vermeden önce, her modelin faydaları ve zorlukları dikkatlice analiz edilmelidir. Her bir seçeneğin yönetilebilirlik ve iş akışları için gereksinimleri karşılayıp karşılamadığı değerlendirilmelidir. Bu iki ürünü entegre etmek için tek bir modele bağlı kalmak zorunda değilsiniz; ihtiyaçlarınıza en uygun şekilde uygulayabilirsiniz.

Örnek Kullanım Senaryoları

Senaryo 1: Kuruluşunuz güvenlik açısından büyük önem taşıyor ve bağlantısız bir ortamda çalışmanız gerekiyor. Bu durumda, ArcGIS Online’ı bağlantısız ortamlarda kullanamayacağınız için ArcGIS Enterprise doğru çözüm olacaktır.

Senaryo 2: Yeni yeteneklere ve teknolojilere hızla erişmek istiyorsunuz ve sınırlı bir personel sayınız var. Her sürüm için kendi başınıza yükseltme yapma zamanınız olmadığı için ArcGIS Online sizin için doğru çözüm olabilir. Otomatik olarak güncellenmesi sayesinde her zaman en son sürümde olursunuz.

Senaryo 3: Gelişmiş kurumsal düzenleme iş akışları kritik öneme sahip ve sürekli olarak kurumsal coğrafi veri tabanınızdaki verileri düzenlemeniz gerekiyor. Bu durumu desteklemek için ArcGIS Enterprise en uygun seçenek olacaktır. Veri tabanınızda yer alan verilere referans verme yeteneği bu iş akışlarına uygun bir çözümdür.

Senaryo 4: İçerik trafiğiniz önemli ölçüde değişkenlik gösteriyor ve ölçeklendirme ve ayarlama konusunda personeliniz kısıtlı. Bu durumda ArcGIS Online en uygun çözüm olabilir. Otomatik olarak ölçeklenir ve arka planda sizin bir iş yapmanızı gerektirmez.

Senaryo 5: Güvenlik duvarınızın arkasında çalışması gereken iş akışları mevcut, ancak bazı çalışmaları daha sonra herkese açık bir şekilde paylaşmak istiyorsunuz. Bu senaryoda ArcGIS Enterprise’ı dahili sistem olarak ve ArcGIS Online’ı herkese açık sistem olarak birlikte kullanabilirsiniz.

İş Birliği ve Paylaşım

ArcGIS Online ve ArcGIS Enterprise’ı birlikte kullanarak, haritaları, uygulamaları, katmanları ve daha fazlasını diğer kuruluşlarla paylaşarak CBS içeriğinizi genişletebilirsiniz. “Dağıtılmış iş birliği” olarak adlandırılan bu süreç, ArcGIS Enterprise içeriğini ArcGIS Online üzerinden herkese açık olarak paylaşmanıza, verileri farklı departmanlar arasında görünür hale getirmenize veya sahadan toplanan verileri yönetmenize olanak tanır.

Özetle, ArcGIS Online ve ArcGIS Enterprise haritalama, görselleştirme, analiz ve veri yönetimi yetenekleri sağlayan temel CBS platformlarıdır. Her bir ürün farklı durumlar için farklı avantajlar sağlarlar ve birlikte kullanıldıklarında daha da güçlü bir çözüm sunarlar.

ArcGIS uygulamaları ve güncellemeleriyle ilgili daha fazla bilgiye ulaşmak için blog sayfamızı takip edebilirsiniz.

Esri Türkiye 2023