Jeotermal Enerji ve Sera Yönetimi Bölüm 2: Raster ile Potansiyel Alanlarının Belirlenmesi
Bu yazı serisinin ikinci bölümünde, yükseklik modeli ve yeraltı suyu raster modellerini kullanarak potansiyel alanlarımızı belirleyeceğiz. İlk yazıda tespit ettiğimiz jeolojik verilerle bu analizleri birleştirerek, potansiyel alanlarımızı daha dar bir çerçeveye oturtmayı hedefliyoruz. Bu adımlar, daha hassas ve veriye dayalı kararlar almanıza olanak tanıyacaktır.
Vektör veriler ile potansiyel alanların belirlenmesi ile ilgili yazıyı okumak için aşağıdaki bağlantıyı ziyaret edebilirsiniz.
Jeotermal Enerji ve Sera Yonetimi Potansiyel Alanlarinin Belirlenmesi Bölüm 1
İlk olarak yükseklik raster verimizi katmanlarımıza ekliyoruz ve görsel olarak anlamlı bir hale getirmek için semboloji ayarlarını yapıyoruz. Renklendirilmiş raster verisinde beyaz renkli alanların yüksek yerler olduğunu ve mavi renge doğru gittikçe yüksekliğin azaldığını anlayabiliriz.
Ardından analizin doğru sonuç vermesi için büyük önemi olan yeraltı suyu raster verimizi de katmanlara ekleyerek gerekli semboloji ayarını yapıyoruz. Derinlik bilgisine göre renklendirilen yeraltı suyu raster verisinde koyu renkli yerlerin daha derin yeraltı suyu oluşumlarını temsil ettiğini görebiliriz.
Jeotermal kaynakları doğru tespit edebilmek için parametrelerimizi tanımlamamız gerekiyor.
Yükseklik olarak 800 ile 1200 metre yükseklikleri arasında olan yerlerin tesis kurulması için ideal yerler olduğunu düşüneceğiz.
Yeraltı su kaynağı için ise 800 ile 1000 metre derinlikte olan kaynakların daha potansiyel kaynaklar olduğunu düşünerek analiz gerçekleştireceğiz.
Ayrıca 10 dereceden daha düşük eğimli alanların daha uygun olacağını düşünerek eğim faktörünü de analize dahil edeceğiz.
Bunun için Raster Functions aracı ile yükseklik verimizi kullanarak hızlıca eğim verisi oluşturuyoruz.
Oluşturulan tüm bu raster veriler görsel olarak bize yüksekliği, derinliği ve eğimi ifade etse de doğru yer seçimi için analiz gereklidir.
Bunun için Analysis sekmesi altında Suitability Modeler aracını kullanacağız. Böylece var olan raster verileri bir sınıflandırmaya tabi tutmadan, doğrudan araç içerisinde gerekli parametreleri belirleyerek ağırlıkları ile analize tabi tutacağız.
Suitability Modeler, çok kriterli değerlendirme modelleri oluşturmayı sağlayan güçlü bir araçtır. Farklı raster verileri bir araya getirip bir ağırlıklandırma sistemi kullanarak ihtiyaca en uygun alanları tespit edebilirsiniz. Bu örnekte jeotermal potansiyel alanı tespit etmek için kullanacağımız bu aracı Çevresel Etki Değerlendirme, tesis ve yapılar için yer seçimi ve buna benzer birçok alanda kullanabilirsiniz.
- Yükseklik = 800m – 1200m (tek aralık)
- Eğim = 0° ile 10° (0° en iyi)
- Yeraltı Suyu olarak 800m -1000m (1000m en iyi)
Yukarıdaki bilgilere göre Suitability Modeler aracı içerisindeyken gerekli ayarlamaları yapıyoruz. Analiz sonucunun yüksek doğrulukta olmasını sağlamak için Transformation Pane içerisinde parametrelerimizi doğru tanımlamamız gerekiyor. Yukarıda belirtiğimiz bilgilere göre yükseklik verisi için Range of Classes, eğim ve yeraltı suyu için ise Continuous Functions kullanıldığını görebilirsiniz.
Tüm bu verileri kullanarak yaptığımız uygunluk analizinde 1 ile 3 arasında puanlanmış ve buna göre renklendirilmiş uygun alanlarımızı görebiliyoruz. Burada renkler, koyu yeşil en yüksekten, koyu kırmızı en düşük puana doğru geçişli olarak temsil ediliyor.
Sıra, yükseklik, eğim ve yeraltı suyu derinliklerine ait verileri kullanarak belirlediğimiz uygun yerlerin, jeolojik olarak uygun olduğunu tespit ettiğimiz yerler ile birlikte değerlendirmekte. Bunun için analizi gerçekleştirirken Locate sekmesi ile ürettiğimiz sınırlandırılmış alanları ve bir önceki yazıda tespit ettiğimiz potansiyel alanları kullanacağız.
Locate ile uygun alanların içerisinde, belirli bir boyut ve alternatif sayısı gibi parametreler belirleyebiliyoruz. Bu çalışmada 10 alternatif olacak şekilde gerçekleştirdiğimiz işlem ile en uygun yerleri kendi içerisinde 1 den 10 kadar tekrar sınırlandırmış olduk.
Artık bir önceki yazıda belirlediğimiz alanlar ile birlikte değerlendirebiliriz. Locate ile oluşturduğumuz yerleri vektör haline getirip, jeolojik olarak uygun alanlar ile kesiştiği yerleri çıkararak ulaşmayı hedeflediğimiz en uygun yerleri tespit etmiş olduk.
Yazının üçüncü kısmında potansiyel alanda yapılacak jeotermal sondaj ve örnek sera projesi yönetimini ele alacağız.
