Araç Rotalama Problem Analizi (Vehicle Routing Problem Analysis)

Araç Rotalama Problem Analizi (Vehicle Routing Problem Analysis)

ArcGIS Network Analyst ile sektörünüzün kurallarına göre araçlarınız için günlük rotalar oluşturabilirsiniz. Böylece müşterilerin düzenli olarak periyodik bir şekilde ziyaret edilmesini sağlayabilir, günlük dağıtım faaliyetlerinizi optimize edebilir ve optimum rotalar ile operasyonlarınızda kullanılan araç sayısını, yol ve zaman maliyetlerini azaltabilirsiniz.

Vehicle Routing Problem (VRP) analizinin ilk adımı yeni bir VRP katmanı oluşturmaktır. Bunun için Analysis sekmesinde, Network Analysis simgesini bularak açılır menüye tıklayabilirsiniz. Burada Vehicle Routing Problem’e tıkladığınızda bu açılır menünün altında, katmanı oluşturmak için kullanılacak ağ veri kaynağı bulunur. Vehicle Routing Problem’i seçmeden önce bunun doğru yerel ağ veri kaynağını veya portal konumunu gösterdiğinden emin olmalısınız.

Yeni oluşturulan VRP katmanını Contents bölmesinde Vehicle Routing Problem olarak görebilirsiniz.

Vehicle Routing Problem’in üzerine tıkladığınızda Network Analysis altında yer alan VRP şeridi açılacaktır. Bu şeritte birçok seçenek bulunmaktadır, bu yüzden soldan sağa bölümlere ayırarak inceleyeceğiz.

Analysis

Burada Run adlı tek bir düğme bulacaksınız. Run düğmesi, katman verileri ve tüm parametre ayarlarıyla rotayı oluşturmayı başlatan bir seçenektir.

Eğer ağ veri kümesi katmanı olarak ArcGIS Online’ı gösteriyorsa bu aracı çalıştırmak ArcGIS Online Servis Kredisi tüketecektir.

Input Data

VRP şeridinin sonraki bölümü girdi verilerini içeren Input Data bölümüdür. Bu bölüm, Import Orders, Import Depots, Import Routes ve Import Breaks’ten oluşan çok sayıda alt katmanı ve tabloları içeren 4 ana kısımdan oluşmaktadır.

Her VRP katmanında siparişler, depolar ve rotalar tanımlanmalıdır. Siparişler, depolar ve rotalar bir detay sınıfından veya tablodan veri eklenmesine izin veren bir yapıdan oluşmaktadır.

Orders: Bu detay katmanı, belirli bir araç rotalama problem analizi katmanının parçası olan siparişleri içermektedir. Sipariş, müşteriye teslimat, müşteriden teslim alma veya başka bir iş türü olabilir.

• Siparişlerin alınması veya siparişlerin teslim edilmesi gereken ürünler olabilir. Ürünlerin ağırlık, hacim veya birim sayısı gibi istenilen herhangi bir form ya da ölçüm kombinasyonuna dayalı olabilen bir veya daha fazla kapasitesi olabilir.
• Bir siparişin, siparişteki işi tamamlamak için gereken süre olan bir hizmet süresi olabilir.
• Bir sipariş, bir aracın siparişi ne zaman ziyaret etmesine izin verildiğini gösteren bir veya iki zaman penceresine sahip olabilir.
• Spesiyaller bir siparişle ilişkilendirilebilir. Yani bir sipariş, belirli becerilere sahip bir teknisyen (örneğin bir elektrikçi) veya belirli yeteneklere sahip bir araç (asansör) gerektirebilir.

Depots: Bu ağ analiz sınıfı belirli bir araç rotalama problem analiz katmanının parçası olan depoları içermektedir. Depo, bir aracın iş gününün başında hareket ettiği ve iş gününün sonunda geri döndüğü yerdir.

Routes: Bu ağ analizi sınıfı belirli bir araç rotalama problem analizi katmanının parçası olan rotaları içermektedir. Rota, araç ve sürücü özelliklerini belirtir ve depolar ile siparişler arasındaki geçişi temsil eder. Network Analyst’te araçlar, rotalar ve sürücüler eş anlamlıdır ve rota terimi üçünü de kapsamak için kullanılır.

Breaks: Bu ağ analiz sınıfı bir araç rotalama problemindeki rotalar için dinlenme sürelerini veya molaları içermektedir. Bir mola bir rota ile ilişkilidir ve bir sipariş tamamlandıktan sonra, bir siparişe giderken veya bir siparişe hizmet vermeden önce tanımlanabilir.

Import Barrier ve Import Route Zone, her ikisi de içe aktarma veya ekleme şeklinde açılır menüleri içermektedir.

Route Zone: Belirli bir rota için bir çalışma bölgesi belirtmektedir. Route Zone bir çokgen detayıdır ve rotaları yalnızca bir alanın içinde veya yakınında bulunan siparişlere hizmet verecek şekilde kısıtlamak için kullanılır.

Barrier: Bariyerler ağın bölümlerinde geçici olarak kısıtlamak, empedans eklemek ve empedansı ölçeklendirmek için kullanılmaktadır.

Bu bölümdeki son düğme ise detay oluşturmaya yarayan Create Feature düğmesidir. Bu, haritadaki konumları manuel olarak dijitalleştirmek için kullanılan Create Feature bölmesini açmaktadır.

Travel Settings

Burada araç tarafından kullanılacak seyahat modunu ayarlanmaktadır.

Mode açılır listesi yayaların, arabaların, kamyonların veya başka bir seyahat modunun hareketini modelleyen bir seyahat modu seçmenize olanak tanır. Ayrıca modeliniz için seyahat modu ayarlarını Travel Settings grubunun altındaki küçük başlatıcı düğmesi ile Layer Properties Travel Mode sayfasından da değiştirebilirsiniz.

Buna ek olarak bu bölümde tüm analiz adına zaman ve mesafe tabanlı alanlar için kullanılan birimler ayarlanmaktadır.

• Time Field Units tarafından kullanılan zaman birimleri saniye, dakika, saat ve günden oluşmaktadır.
• Distance Field Units tarafından kullanılan uzaklık birimleri ise metre, kilometre, feet, mil ve deniz milinden oluşmaktadır.

Default Date

Şeridin sonraki bölümü Default Date’tir. Bu grupta, aracın rotalama için hangi günü kullanması gerektiğini belirtirsiniz.

Ayrıca, bu grupta tüm araçlar için ArcGIS Pro şeridinde yeni olan bir parametre ayarı olan referans zaman dilimi bulunur. Bu, zaman pencerelerinin UTC’ye mi yoksa konumdaki saat dilimine mi dayalı olduğunu belirtmenize olanak tanır. Bu ayar, tek bir model içindeki konumlar birden çok zaman dilimine yayıldığında çok önemlidir.

Output Geometry

Output Geometry rota şekillerinin harita üzerinde nasıl çizileceğini belirlemenizi sağlamaktadır.

• No Lines: Doğrusal çizgileri oluşturmaktadır.
• Along Network: Harita üzerinde ağ boyunca gerçek yollar oluşturmaktadır.

Advanced

Advanced bölümündeki ayarlar, aracın çözümünü etkilemenize izin vermektedir.

Time Window Important, aracın zaman pencerelerini karşılamaya karşı en düşük maliyetli (toplam süre, toplam mesafe vb.) çözüme sahip olmaya ne kadar önem verdiğini belirlemektedir.

Transit Time Importance, yalnızca sorunda sipariş çiftleri varsa yararlı bir parametredir ve fazla taşıma süresinin azaltılmasının önemini değerlendirmenize olanak tanımaktadır. Fazla taşıma süresi, doğrudan eşleştirilmiş siparişler arasında seyahat etmek için gereken süreyi aşan süreyi ifade etmektedir.

Cluster, siparişleri aynı coğrafi alandaki (hepsi aynı mahalledeki gibi) rotalarda kümeleyen bir çözümü mü yoksa rotaların coğrafi bölgelerden geçmesine izin veren en düşük maliyetli çözümü mü tercih edeceğinize karar vermenize olanak tanımaktadır.

Directions and Share As

VRP şeridinin son iki bölümü, Directions ve Share As, sürücülere rota yönü bilgilerini almakla ilgilidir. Directions, rotalar için adım adım yol tarifi yazdırmanıza olanak tanımaktadır. Share As bölümü ise rota katmanlarını paylaşmanız için kullanılmaktadır.

Daha fazla bilgi için yardım sayfamıza göz atabilirsiniz.

ArcGIS uygulamaları ve güncellemeleriyle ilgili daha fazla bilgiye ulaşmak için blog sayfamızı takip edebilirsiniz.

Esri Türkiye 2022