Kurumsal Coğrafi Veri Tabanlarındaki Yapılandırma Anahtar Sözcükleri (Configuration Keywords) Nedir ve Nasıl Kullanılır?

Yapılandırma anahtar sözcükleri, dosya tabanlı coğrafi veri tabanları ve kurumsal coğrafi veri tabanları için veri kümelerinin nerede ve hangi formatta saklanacağını belirten ayarlardır. Bu anahtar sözcükleri yeni bir tablo veya detay yaratırken kullanabilirsiniz.

Kurumsal coğrafi veri tabanlarının her biri kendi ayrı yapılandırma anahtar sözcüğüne sahiptir. Bu veri tabanlarında, geometri depolamayı belirlemek için ve ayrıca geometrik ağları, topolojileri ve alanları yönetmek için kullanılabilecek birden çok yapılandırma anahtar sözcüğü vardır.  Geometri depolama yöntemleri veri tabanı yönetim sistemlerine göre değişiklik gösterebilir.

Yapılandırma Anahtar Sözcüklerinin Kullanımı

Yapılandırma anahtar sözcükleri esas olarak belirli parametreleri ve değerleri bir anahtar sözcük üzerinde gruplayarak birden fazla depolama seçeneğini veri kümesine sağlamaktadır. Veri kümenizi oluştururken yapılandırma anahtar sözcüğünüze karar vermediyseniz başlangıç aşamasında ”DEFAULT” anahtar sözcüğü tanımlı olarak oluşacaktır. Kurumunuz içerisinde veri tabanı yöneticisi olan kişi de veri tabanlarınız için özel, ArcGIS Desktop ile uyumlu anahtar sözcükler oluşturabilir.

Genelde kullanıcılar için “DEFAULTS” olarak tanımlanan anahtar sözcük yeterli gelebilir. Yine de kendi senaryonuza uygun olan sözcük için aşağıda belirtilen parametreleri gözden geçirebilirsiniz.

Geometri Depolanması için Kullanılabilecek Yapılandırma Anahtar Sözcükleri

Her veri tabanı yönetim sistemi kurumsal coğrafi veri tabanını depolamak için kendine özel depolama mekanizmasına sahiptir. Örneğin IBM Db2 geometri depolaması için Spatial Extender (ST_Geometry) kullanırken, Informix Spatial DataBlade kullanmaktadır. Oracle, Microsoft SQL Server veya Postgre SQL içinse birden fazla depolama seçeneği bulunmaktadır.

SQL Server veri tabanları için geometri depolarken Microsoft Geometry mekansal türü (spatial type) (varsayılan), Microsoft Geography mekansal türü (spatial type), ArcSDE binary türü veya OGC well known binary (WKB) türünde depolama yöntemini kullanabilirsiniz. Oracle veri tabanları için ST_Geometry (varsayılan), Oracle Spatial, ArcSDE binary veya OGC WKB’yi tercih edebilirsiniz. Postgre SQL içinse ST_Geometry (varsayılan), PostGIS geometri türü veya PostGIS geography türünü seçebilirsiniz.

Esri geometri depolama amacıyla yürütülen senaryolarda SQL mekansal tipinin kullanılmasını önermektedir. Bu tiple birlikte düzenlenebilir detay servisleri yayınlayabilir, sorgu katmanları oluşturabilir veya düzenleme için yalnızca SQL kullanabilirsiniz. Aşağıdaki tabloda yapılandırma anahtar sözcükleri, geometri depolama türleri ve SQL spatial tipinin olup olmadığını inceleyebilirsiniz.

Yapılandırma anahtar sözcüğü seçimini coğrafi veri tabanı yöneticileri gerçekleştirmektedir. Genelde DEFAULTS olarak ayarlanmış olan bu sözcük eğer sizin ihtiyaçlarınızı karşılamıyorsa aşağıdaki örnek senaryolara benzer seçimler gerçekleştirebilirsiniz:

• SQL Server veya Oracle veri tabanı yönetim sistemi kullanıyorsanız mekansal bilgi içeren sütunlara (spatial column) erişmeye ihtiyacınız yoksa ve veri içeren servisler yayınlamıyorsanız SDEBINARY yapılandırma anahtarını kullanabilirsiniz. Bu yapılandırma anahtarı verinizi ArcSDE compressed binary formatında saklamanıza olanak sağlayacaktır.
• SQL Server veya Oracle kullanıyorsanız ve iş akışınız içerisinde yalnızca nokta, çizgi vb. basit detayları depolama ihtiyacı varsa, bu detaylar da topoloji geometri ağı veya ilişki sınıfları gibi karmaşık yapılar içerisinde bulunmuyorsa ArcSDE türünde depolamanıza gerek yoktur. Detay sınıflarınız için WKB_GEOMETRY yapılandırma anahtarını tercih edebilirsiniz bu yapılandırma anahtarıyla birlikte veriniz OGC WKB formatında depolanacaktır.
• PostgreSQL veri tabanınıza PostGIS yüklüyse fakat siz yalnızca detay sınıflarınızdan bazılarını PostGIS geometrisinde depolamak istiyorsanız PG_GEOMETRY yapılandırma anahtarını kullanabilirsiniz. Eğer PostgreSQL veri tabanınız içerisinde SQL mekansal tipinde veri depolamak istiyorsanız PG_GEOGRAPHY yapılandırma anahtar sözcüğünü tercih edebilirsiniz.
• SQL Server kullanıyorsanız enlem-boylam verisini de içerecek şekilde verlerinizi SQL spatial tipinde saklamak istiyorsanız GEOGRAPHY yapılandırma anahtarını seçebilirsiniz.
• Eğer veri kümeniz için her bir yapılandırma anahtarındaki performans farklılığını test etmek ve doğru olana karar vermek istiyorsanız; aynı veri kümesini farklı yapılandırma anahtar sözcükleriyle farklı isimlerle kaydederek ölçümleyebilirsiniz.

Raster Depolanması için Kullanılabilecek Yapılandırma Anahtar Sözcükleri

Tüm coğrafi veri tabanlarında mekansal olarak referanslandırılmış raster verilerinin depolanması mümkündür. Oracle coğrafi veri tabanında raster depolama için iki ayrı seçenek mevcuttur.

Ağ Yapısına Sahip Verilerin Depolanması için Kullanılabilecek Yapılandırma Anahtar Sözcükleri

ArcGIS Network Analyst bileşeniyle birlikte ağ yapısına sahip veri kümesi oluştururken (network dataset) kullanacağınız ağ yapılandırma anahtarlarını diğerlerinin bir birleşimi olarak düşünebilirsiniz. Tabloları aynı ağ sınıfında fakat farklı yerlerde depolayabilmek için üç ayrı ağ anahtarı birlikte çalışmaktadır. Bu anahtarı siz istemci ortamınız üzerinde NETWORK_DEFAULTS olarak görebilirsiniz. Ağ yapısına sahip veri kümenizi oluştururken herhangi bir yapılandırma anahtarı belirlemezseniz varsayılan anahtar sözcüğü program sizin için seçecektir.

Topoloji Yapısına Sahip Verilerin Depolanması için Kullanılabilecek Yapılandırma Anahtar Sözcükleri

Çalışmanız içerisinde bir topoloji oluşturduğunuzda, topoloji tablolarınızın depolanma formatını kontrol edebilmek için yapılandırma anahtarı kullanabilirsiniz.

Topoloji yapılandırma anahtarları da ağ yapılandırma anahtarlarında olduğu gibi bir birleşimdir. Varsayılan topoloji yapılandırma anahtarı TOPOLOGY_DEFAULTS olarak yer almaktadır. Bunun dışında kurumunuza özel bir anahtar kullanmak isterseniz, farklı depolama özelliklerine ihtiyaç duyuyorsanız coğrafi veri tabanı yöneticiniz yeni bir tane oluşturarak sizlerle paylaşabilir.

Arazi (Terrain) Yapılandırma Anahtar Sözcüğü

Terrain yapılandırma anahtar sözcüğü de varsayılan olarak farklı anahtarların birleşimidir. İstemci üzerinde TERRAIN_DEFAULTS olarak görebilirsiniz. Ağ ve topoloji anahtarlarında olduğu gibi burada da eğer özelleştirilmiş bir yapılandırma anahtarına ihtiyaç duyarsanız kurumunuz coğrafi veri tabanı yöneticisi bunu size sağlayabilir.

Coğrafi veri tabanlarıyla ilgili daha detaylı bilgi almak ve uzmanlaşmak istiyorsanız Esri Türkiye Eğitim biriminin Coğrafi Veri Tabanı Oluşturma eğitimine katılım gösterebilirsiniz. Ayrıntılı bilgi için lütfen http://egitim.esri.com.tr/bldg/ adresini ziyaret ediniz.

Esri Türkiye, 2019