Esri Türkiye Arşivlerinden CAD ve CBS Entegrasyonu
CAD ve CBS son 30 yılda büyük ölçüde bağımsız olarak gelişen fakat birbirini tamamlayan teknolojileridir. Tüm bu gelişme boyunca da CAD verileri ile CBS’de çalışma, CAD platformlarında CBS yeteneklerini kullanma ya da veri modellerinin birbirlerine dönüşümü her zaman odak noktası olmuştur. Çünkü CAD ve CBS çok farklı veri modellerine sahip olmasına ve çok farklı amaçlar için tasarlanmış olmasına rağmen, çok sayıda kişi ve kuruluşun hem CAD hem de CBS teknolojisini aynı anda kullanması gerekmektedir. CAD ve CBS’nin tam anlamıyla entegrasyonu bu anlamda kullanıcıların tam verim almasını sağlayacaktır. ArcGIS teknolojisi hakkında yıllardır yayınların yapıldığı Arc News gazetesindeki bu konu ile ilgili birçok makale de bu birlikte çalışabilirlik çalışmalarının yıllar boyu nasıl geliştiğini göstermektir. Biz de Esri Türkiye arşivlerinden derlediğimiz bu blog yazımızda CAD ve CBS entegrasyon sürecinin nasıl geliştiğini ele almak istedik.
1985 yılında Esri’nin kurucusu Jack Dangermond’ın yazmış olduğu “CAD vs. GIS for Mapping” makalesinde CAD ve CBS’nin nasıl birbirinden farklı odakları olan teknolojiler olduğunu anlatırken aynı zamanda nasıl birbirlerini tamamladıklarının altını çizmiştir. Arc News Winter/Spring 1988 yılı gazetesinde de bulunan Data Translator ile ACAD to Arc ve Arc to ACAD araçlarının piyasaya sürüldüğünün duyurusu da bu entegrasyon çalışmalarının o dönemlerde nasıl ilk adımlarının atıldığının kanıtıdır.
Kaynak: ARC News Winter/Spring 1988
1990’lı yılların başında ise CAD ve CBS’nin küresel pazar liderleri Esri ve Autodesk CAD ve CBS ile birlikte çalışabilirlik problemini ele almak için ArcCAD adlı yeni bir ürün piyasaya sürdü.
Kaynak: ARC News Fall 1991
ArcCAD, kullanıcıların topolojik ve mekansal veri tabanı ilişkilerini gerçekleştirmelerini ve AutoCAD çizim özelliklerinin kullanılmasını sağlayan AutoCAD veri modelinin bir uzantısı olarak ortaya koyulmuştur. Tüm Esri ürün ailesi ile entegre bir şekilde çalışan ArcCAD AutoCAD’in güçlü oluşturma ve düzenleme grafik araçlarını kullanmasına ek olarak kullanıcılarına seçim yapma sorgulama, topolojik anlamda doğru coğrafi veri üretme imkanı tanımıştır. Böylece birçok özelliğin dönüşümünde kısıtlamalara yol açan CAD dönüşüm standartlarının (DXF, SIF ve IGES) çıkılmıştır.
ArcCAD, 1990’lı yıllarda Esri ürün ailesinin temel ürünleri olan Masaüstü CBS (ArcView) ve kapsamlı CBS (ARC/INFO)’nun yanında CAD tabanlı CBS (ArcCAD) olarak yerini almıştır. Bu platformu sürdürmek için her geçen yıl çalışmalar devam etmiş ve desteklenen kabiliyetlerin arttırılması sağlanmıştır. 1992 yılı ARC News Spring gazetesinde CBS araçlarının nasıl ArcCAD ortamında kullanılacağı hangi kabiliyetlerin destekliğinin açıklandığı köşe yazısı da bu çalışmaların kanıtı niteliğindedir.
Kaynak: ARC News Spring 1992
CAD ve CBS’nin entegrasyonu konusunda tek çalışma ArcCAD değildir. 1992 yılında DATAWALKER sistemleri sayesinde AutoCAD’de üç boyutlu çalışmalar başlamıştır. Böylece ARC/INFO kullanıcıları kolaylıkla üç boyutlu içerikleri AutoCAD ile üretebilmişlerdir. Ayrıca CAD platformunda oluşturmanın zor olduğu yüzey modelleri de ARC/INFO içerisinde tutulan yükseklik bilgileri sayesinde oldukça hızlı bir şekilde AutoCAD platformunda oluşturulabilmiştir.
DATAWALKERS, AutoCAD’in ARC/INFO verilerini kullanarak farklı bina özelliklerine dayanarak birkaç tür üç boyutlu bina gösterimi oluşturmasını sağlayan bir sistem olarak hizmet vermiştir.
Kaynak: ARC News Spring 1992
ArcCAD yazılımının çıkmasından yalnızca altı ay sonra ArcCAD 386 11.2 piyasaya sürüldü. Bu entegrasyonun güçlenmesi adına mekânsal analiz özellikleri, veriler arası hızlı dönüşüm, 30 farklı koordinat sisteminin kullanılması ve dBASE dosyalarına doğrudan erişim gibi bir çok yeni özelik eklendi.
Kaynak: ARC News Winter 1993
ArcCAD 11.4 versiyonu ile birlikte ORACLE, Paradox ve INFORMIX veri tabanlarına ek olarak SQL ile de kullanıcıların çalışabilmesine sağlayan yenilikler getirildi. Böylece Bir ArcCAD oturumunda birden fazla veri tabanına erişim imkanı sunarken SQL tabanlı sorgulamaları da kullanıcılar gerçekleştirebileceklerdi. Bir diğer önemli yenilik ise bu versiyon ile birlikte ArcCAD içerinden raster veriler ile çalışma imkanının sağlanması oldu.
Kaynak: ARC News Winter 1994/95
Bu zamana kadar yapılan tüm CAD tabanlı çözümler CAD platformu kullanıcıları için birçok seçenek sunarken, CAD dosyalarına erişmek isteyen CBS platformu kullanıcıları bu gelişmelerden çok fazla yararlanamadılar. Bu nedenle Esri, veri dönüşüm standartları ile veri kaybına neden olmadan ya da CBS platformu kullanıcılarının alışık oldukları platformu terk etmeden CAD verileri ile çalışabilmeleri için çalışmalara başladı. ArcView 2.1 versiyonu ile birlikte de bu dönüşümlere hiç gerek kalmadan CAD verilerinin doğrudan ArcView içerisinde okunmasını sağlayacak geliştirmeler gerçekleştirdi. Böylece ara dönüşüm standartlarına ya da dönüşüm verilerine hiç gerek kalmamıştı.
Esri MOOC Program Yöneticisi Adena Schutzberg 1996 yılı ARC News Fall gazetesindeki bir köşe yazısına şu sözlerle başlıyor. “CAD ve CBS farklı annelerin ikiz çocuklarıdır.” Yazımızın da başında bahsettiğimiz gibi çok farklı veri modellerine sahip olmalarına ve çok farklı amaçlar için tasarlanmış olmalarına rağmen aslında bu iki teknoloji birbirini tamamlar niteliktedir. Adena Schutzberg’in de yapmış olduğu bu benzetme tam olarak bunu açıklamaktadır. Bu entegrasyon hakkındaki tüm çalışmalar da bu iki teknolojinin nasıl bir araya gelmeye ve nasıl birbirlerine yaklaşmaya başladığını göstermektedir.
Kaynak: ARC News Winter 1996
Neden CAD verileri ile CBS iş akışlarını gerçekleştiremeyelim? Sorgulamalarıyla başlayan ve artarak devam eden CAD ve CBS entegrasyonu çalışmaları ile veri dönüşüm problemlerinin üstesinden gelinmiş ve CBS platformu içerisinde CAD verisi ile çalışma problemi çoktan çözülmüş oldu. 2017’de Autodesk ve Esri’nin yeniden ortaklık yapması ile birlikte bu çalışmalar yeni bir boyut kazandı. Esri araştırma ve geliştirmelerindeki odağını CAD platformu kullanıcılarına CBS içeriği sağlayarak CAD kullanıcılarının iş akışını kolaylaştırmak için değiştirdi ve ArcGIS for AutoCAD eklentisini piyasaya sürdü. ArcGIS for AutoCAD, GIS içeriğini AutoCAD ve ArcGIS arasında paylaşma ve senkronize etme yönteminizi kolaylaştıran ücretsiz bir eklentidir. Bu eklenti sayesinde tasarımcıların ve teknik uzmanların CAD platformunu terk etmeden, ArcGIS for Server tarafından sunulan CBS Web servislerine erişip kullanabildiği, birlikte çalışabilirliği destekleyen platform oluşturulmuş oldu.
Esri; iki sistem arasında daha iyi bağlantılar kurarak, CAD kullanıcılarının CBS’nin tüm avantajlarından yararlanabilmelerini sağlayarak iki yönlü bir yaklaşım izlemeye devam ediyor. AutoCAD ve diğer CAD yazılımlarında tüm ArcGIS for Server CBS servislerinin (coğrafi işlem, coğrafi veri tabanı ve düzenleme gibi) potansiyel kullanımları konusundaki çalışmalarına da devam ediyor. Başka bir araştırma alanı ise bina bilgi modellemesi (BIM) ve 3B CBS gibi teknolojilerin kullanılmasıdır. BIM, varlık yönetimi, acil durum müdahalesi, mülk yönetimi ve tesis yönetimi projelerini iyileştirmek için mevcut CBS uygulamaları ile birleştirilebilecek iyi yapılandırılmış veri setleri sağlama konusu ise yine Esri’nin Ar-Ge çalışmalarındaki odak noktalarındandır.
Bu blog yazımızda Esri Türkiye arşivlerinden derleyerek tek başlarına bile mükemmel iki ayrı odak noktasına sahip teknolojinin bir araya gelme sürecinin nasıl geliştiğini ele aldık. CAD ve CBS iş akışları hakkındaki gelişmeleri takip etmek için blog sayfamızı ve sosyal medya üzerinden duyurularını gerçekleştirdiğimiz webinarlarımızı takip edebilirsiniz.
Daha fazla bilgi edinmek için:
- “ArcGIS for AutoCAD Kullanarak CAD-CBS İş Akışlarını Basitleştirmek” adlı blog yazımızı
- Bir diğer Autodesk ürünü olan Revit hakkında bilgi almak için “Revit Dosyalarınızı ArcGIS Platformunda Keşfedin” adlı blog yazımızı
- ArcGIS’de CAD verisi ile nasıl çalışacağınız hakkında bilgi almak için “ArcGIS Desktop’ta CAD verisi ile Çalışmak” adlı blog yazımızı
inceleyebilirsiniz.
Esri Türkiye, 2019